آیا بودجه اضافی برای آموزش و پرورش منابع دیگر بخش ها را می گیرد؟ بودجه آموزش و پرورش کجا می رود؟

تصویر زیر هزینه های دولت برای آموزش را به عنوان سهمی از کل هزینه های دولت نشان می دهد. داده های موجود نیز یک الگوی جهانی قابل تشخیص را در اینجا پیشنهاد نمی کنند.

با این حال، داده‌ها نشان می‌دهند که ناهمگونی گسترده و مداوم بین کشوری در اهمیت نسبی آموزش در مقابل سایر بخش‌ها، حتی در کشورهای در حال توسعه وجود دارد.

کشورهای اروپایی تمایل دارند سهم کمتری از بودجه عمومی را به آموزش اختصاص دهند، نسبت به میزان درآمدی که به آموزش اختصاص می‌یابد. به طور کلی، کشورهایی که سهم زیادی از درآمد خود را صرف آموزش می‌کنند، در بودجه‌های خود آموزش را در اولویت قرار می‌دهند.

تصویر زیر تصویری از هزینه های دولت برای آموزش در سراسر جهان را ارائه می دهد. به طور خاص، این نمودار مخارج دولت برای آموزش را به عنوان سهمی از تولید ناخالص داخلی در محور افقی، و هزینه های دولت برای آموزش را به عنوان سهمی از کل هزینه های دولت در محور عمودی ترسیم می کند.

همانطور که می بینیم، یک همبستگی مثبت وجود دارد، اما تفاوت های منطقه ای فاحش است: تقریباً برای هر سطح از هزینه ها به عنوان سهمی از تولید ناخالص داخلی در امتداد محور افقی، کشورهای اروپایی سهم بودجه کمتری را صرف آموزش می کنند.

در کشورهای اروپایی وزن آموزش ابتدایی در کل هزینه های آموزشی کمتر از سایر کشورها است. در مقایسه با کشورهایی که آموزش و پرورش دیرتر شروع به گسترش کرد، کشورهای اروپایی تمایل دارند بودجه‌های آموزشی دولتی خود را نسبتاً بیشتر به سطوح متوسطه و عالی اختصاص دهند، در حالی که در عین حال نسبتاً کمتر از بودجه عمومی دولت خود را به کل آموزش اختصاص می‌دهند.

این را می توان در تجسم زیر قدردانی کرد، که در آن اولویت بندی آموزش ابتدایی (یعنی سهم آموزش ابتدایی در بودجه آموزش و پرورش) در برابر اولویت بندی کلی آموزش (یعنی سهم آموزش از کل بودجه دولت) ترسیم شده است.

مشاهده می شود که کشورهای اروپایی بیشتر در سمت چپ بالا قرار دارند. همبستگی مثبت ضعیفی بین متغیرها، هم در همه کشورها و هم در بین کشورهای اروپایی وجود دارد.

در کشورهای با درآمد بالا، خانوارها سهم بیشتری از هزینه های تحصیلی را در مقاطع تحصیلی بالاتر نسبت به سطوح پایین به عهده می گیرند – اما در کشورهای کم درآمد، اینطور نیست.

تصویر زیر درصد کل هزینه‌های آموزشی را نشان می‌دهد که مستقیماً توسط خانواده‌ها در ۱۵ کشور پردرآمد و ۱۵ کشور با درآمد کم یا متوسط ​​انجام شده است.

نمودار بالای این شکل، مربوط به کشورهای با درآمد بالا، الگوی بسیار واضحی را نشان می دهد: خانوارها بیشترین سهم هزینه ها را در آموزش عالی و کمترین سهم را در آموزش ابتدایی دارند. به طور کلی، این الگو به سمت پیشرفت گرایش دارد، زیرا دانش‌آموزان خانواده‌های ثروتمندتر تمایل بیشتری به شرکت در تحصیلات عالی دارند و افرادی که در دوره عالی تحصیل می‌کنند احتمالاً مزایای خصوصی زیادی را دریافت می‌کنند.

در مقابل، نمودار پایین تصویر بسیار متفاوتی را نشان می‌دهد: در چندین کشور کم درآمد، خانواده‌ها به نسبت سطوح بالاتر به آموزش ابتدایی کمک بیشتری می‌کنند.

ساختارهای مالی اخیر در کشورهای OECD

آموزش ابتدایی همچنان از بودجه عمومی در کشورهای صنعتی برخوردار است.

قبلاً اشاره کردیم که کشورهایی که در قرن نوزدهم در گسترش آموزش ابتدایی پیشگام بودند – که همگی کشورهای عضو فعلی OECD هستند آن ها برای انجام این کار به شدت به بودجه عمومی متکی بودند. امروزه، منابع عمومی همچنان بر تأمین مالی سطوح آموزش ابتدایی، متوسطه و پس از متوسطه غیر دبیرستانی در این کشورها غالب است.

نمودار زیر هزینه‌های متوسط ​​OECD برای مؤسسات آموزشی را بر اساس منبع بودجه نشان می‌دهد.

آموزش پیش دبستانی با بودجه عمومی در کشورهای اروپایی عضو OECD توسعه یافته است. کشورهای با درآمد بالا نسبت به کشورهای با درآمد پایین تر، سیستم های آموزشی پیش دبستانی توسعه یافته تری دارند. با این حال، در کشورهای با درآمد بالا، ناهمگونی قابل توجهی در میزان تأمین مالی عمومی آموزش پیش دبستانی وجود دارد.

نمودار هزینه های موسسات آموزشی پیش دبستانی را به عنوان سهمی از تولید ناخالص داخلی در سراسر OECD نشان می دهد.

همانطور که مشاهده می شود، آموزش پیش دبستانی با بودجه عمومی در اروپا نسبت به کشورهای غیر اروپایی OECD به شدت توسعه یافته است.

بودجه آموزش و پرورش کجا می رود؟

بیشترین بخش بودجه ای که به آموزش در کشورهای OECD اختصاص می یابد، صرف هزینه های جاری می شود، عمدتاً برای جبران خسارات کارکنان – به ویژه معلمان. دو نمودار زیر که از گزارش OECD آموزش در یک نگاه (۲۰۱۵) گرفته شده است، ماهیت کار فشرده آموزش را برجسته می کند. در سطوح پایین‌تر آموزش (یعنی ابتدایی، متوسطه، و غیر دبیرستان) سهم هزینه‌های جاری بسیار زیاد است و تغییرات بین کشوری کمی نشان می‌دهد – بین ۹۰ تا ۹۷ درصد از کل هزینه‌ها مربوط به هزینه‌های جاری در کل است. کشورهای OECD در سطوح بالاتر آموزش (یعنی دوره عالی) تنوع بین کشوری بیشتر است، اما هزینه های جاری همچنان با حاشیه زیادی در همه کشورها غالب است.